Wel of geen zonnebril dragen?

De foto hierboven van mij dateert van ongeveer 6 jaar geleden, toen ik vrijwel altijd een zonnebril droeg, zodra er ook maar één zonnestraal te zien was. Tegenwoordig draag ik hem alleen nog af en toe. In deze blog neem ik je mee in mijn overpeinzingen. Juist nu we een prachtig voorjaar ervaren, grijpen veel mensen weer dagelijks naar hun zonnebril. Maar zou je dat nog overwegen na het lezen van onderstaande?

Het dragen van een zonnebril is absoluut nuttig tijdens het autorijden, terwijl je op het water bent, of wanneer je op een zonnige dag door de besneeuwde Alpen wandelt. In ons land is het echter verstandiger om je ogen te laten acclimatiseren aan het zonlicht. Op die manier kan je lichaam optimaal vitamine D en vitamine A aanmaken. Desondanks hebben veel mensen te kampen met een chronisch tekort aan vitamine D, zelfs na weken van prachtig weer. Hoe kan dat? Hier komt de zonnebril in beeld.

Zonlicht dat via de ogen binnenkomt, reist langs de oogzenuw naar verschillende klieren in de hersenen. Onze ogen functioneren als een lens en kunnen het volledige lichtspectrum splitsen in diverse gekleurde lichtstralen. Deze lichtstralen worden vervolgens gecodeerd in de hersenen. Zodra ze de pijnappelklier bereiken, stuurt deze de informatie door naar organen en weefsels in het lichaam. Zo hebben de bijnieren vooral het rode lichtspectrum nodig om optimaal te presteren, hartweefsel vereist geel licht, en de lever heeft groen nodig. De lederhuid – de huidlaag net onder de opperhuid – is afhankelijk van ultraviolette straling om vitamine D en A aan te maken. Het is dan ook geen verrassing dat in veel culturen mensen dagelijks in de vroege ochtend of avond bewust naar de zon kijken. Zonlichtstaren revitaliseert zowel de staafjes als de kegeltjes in je ogen. Zelf doe ik dit ook, en je merkt echt dat je zicht erop vooruitgaat.

Zonnebrillen blokkeren vaak ultraviolette straling. Hierdoor bereikt dit essentiële lichtspectrum de optische zenuw niet via de ogen. Wat is het gevolg? De melanocyten in zowel de opperhuid als de lederhuid ontvangen niet het signaal om extra melanine te produceren. En zonder een adequate aanmaak van melanine komt ook de natuurlijke productie van vitamine D nauwelijks op gang – zelfs wanneer de huid rechtstreeks aan zonlicht wordt blootgesteld. Melanine is het pigment dat je huid die gebruinde tint geeft en gelijktijdig bescherming biedt tegen overmatige zonnestraling.

Naarmate de lente vordert en de zonkracht toeneemt, past je lichaam zich daar doorgaans geleidelijk aan aan. Dit natuurlijke proces vindt plaats onder invloed van zonlicht. Vooral ultraviolet A (UV-A) is verantwoordelijk voor de bruine verkleuring van de huid, terwijl ultraviolet B (UV-B) cruciaal is voor de aanmaak van vitamine D. Het beperkte beetje ultraviolet C (UV-C) dat de aarde bereikt, is van belang voor het in balans houden van de bacteriële flora in je lichaam. UV-C dringt door de huid het lichaam binnen en heeft, wanneer het in de juiste hoeveelheid wordt toegediend, een ondersteunende rol in het behoud van je gezondheid.

Geen enkel dier in de natuur draagt een zonnebril. Toch lijken dieren – net als planten – nauwelijks problemen te ondervinden van het zonlicht. De menselijke neiging om zonnebrillen te gebruiken verstoort juist de natuurlijke bescherming die ons lichaam van nature heeft ontwikkeld tegen de zon. Wat veel mensen zich niet realiseren, is dat je huid eerst verbrandt door overmatige blootstelling aan ultraviolet B (UV-B). Deze verbranding – die herkenbare rode, pijnlijke huid – is niet schadelijk, maar zeker zeer ongemakkelijk. Na een paar dagen begint je huid te vervellen, wat resulteert in een volledige vernieuwing van de opperhuid. Dit is een natuurlijk herstelproces van het lichaam. De pijn is geen toeval: het is een krachtig signaal om je tijdelijk uit de zon te houden. En precies dat beschermt je tegen een te lange blootstelling aan ultraviolet A (UV-A), dat wel schade kan toebrengen aan de diepere huidlagen. Je lichaam zorgt dus zelf voor een beperking van je blootstelling aan UV-A, omdat je door UV-B al eerder wordt gedwongen om de zon te vermijden. Met andere woorden: je verbrandt nooit door UV-A, want UV-B komt altijd eerst – pijnlijk, maar functioneel.

Het is essentieel om te realiseren dat als je lichaam in de winter en het voorjaar nauwelijks de gelegenheid heeft om aan zonlicht te wennen – bijvoorbeeld doordat je veel binnen bent – het raadzaam is om de intense middagzon tijdens de zomer te vermijden. Zoek in plaats daarvan de schaduw op en bescherm je huid met lichte, ademende kleding. De eerdere en latere zonnestralen zijn ideaal, vooral tijdens je vakantie, om je lichaam geleidelijk weer te laten acclimatiseren aan zonlicht. Op deze manier kan je huid op een natuurlijke wijze vitamine D aanmaken. En onthoud: als je de zon op je huid voelt prikkelen, volg dan dat signaal. Ga uit de zon! Je lichaam weet wat het nodig heeft – het is aan jou om te luisteren.